نام صومعه سرا به قولي برگرفته از نام عارف قرن چهارم و پنجم هجري قمري (شيخ عبداله صومعي) است و به قولي ديگر وجود صومعه هايي كه دراين شهر بوده، علت اصلي اين نامگذاري بوده است.
اين شهر با موقعيت جلگه اي، يكي از شهرهاي تازه تاسيس يافته استان گيلان است كه در گذشته يكي از روستاهاي كسماء به شمار ميرفت و نسبت به آبادي هاي اطراف خود از اهميت كمتري برخوردار بود. اما امروزه به دلايل مختلف از جمله: موقعيت جغرافيايي آن كه از جهت غرب به ماسال شاندرمن و تالش دولاب و از شمال به انزلي و مشرق به رشت متصل است و همچنين عبور كانال آب بر فومن و نقش آن در آبياري اين شهرستان از روستاهاي اطراف خود پيش گرفته و به عنوان مركز شهرستان از اعتبار زيادي برخوردار است.
مردم صومعه سرا به گويش گيلكي (بيه پس) تكلم مينمايد مرواربافي و كشاورزي از عمده فعاليت آنهاست. از مهمترين محصولات كشاورزي اين منطقه برنج، توتون و محصولات جاليزي را مي توان نام برد. پرورش كرم ابريشم و زنبور عسل نيز در اين شهرستان داراي موقعيت ممتاز كشوري است. در بخش منابع طبيعي و از نظر كاشت صنوبر و توليد چوب مقام اول را داراست ولي در زمينه دامداري و به دليل كم بودن وسعت رشد چنداني نداشته است.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي
تالاب هندخاله؛ نرگستن و سياه درويشان، باغات چاي و مزارع توتون، دهكده ييلاقي تنيان، پارك جنگلي سياه كوه، خرابه هاي قديمي گسكر هفت دغنان، منازه آجري گسكر، پل خشتي پردسر يا خشت پل، اثر باستاني مناره بازار و سيد خروسه
زيارتگاهها اماكن مذهبي
مزار بي بي فاطمه (معروف به خيرالنسا)، بقعه پيرولي خان (محمود خوارزمي)، بقاع متبركه سيدجعفر، سيدمهدي، سيد زكي، سيد سلمان، سيدجلال الدين.
